Friday, October 7, 2011

Զրոներն ու մեկերը ընդդեմ իրական շփման

10-ամյա Մհերը նախընտրում է իր սենյակում համակարգչային խաղերով զբաղվել , քան թե իջնել բակ` ընկերների հետ ֆուտբոլ խաղալու: Պատճառը պարզ է: Ինչի՞ համար ավելորդ ջանք ու եռանդ թափել գնդակը այս կամ այն կողմ շպրտելու համար , երբ մկնիկի մեկ «կտտոցով» հնարավոր է մի ամբողջ բանակի ուղարկել պատերազմ կամ ստեղնաշարի մեկ հարվածով հաղթահարել բազում խոչընդոտներ, հրեշներ ու «լեվելներ» ` վերջում ողջ աշխարհը կամ գոնե չքնաղ արքայադստրին փրկելու համար: Փոշոտ ու անհրապույր բակը ընդդեմ մանրամասնորեն գծագրված , գեղեցիկ ու արկածներով լի վիրտուալ աշխարհի , որտեղ հերոսը ամենակարող է , մրցանակները` բազմապիսի ու բազմաձև,իսկ պարտվելը բոլորովին սարսափելի չէ , քանի որ կա ամենակարող ու ամենափրկիչ «Play again» կոճակը : Անդեմ ու անշունչ հակառակորդից պարտված խաղացողը անգամ ժամանակ էլ չի ունենում զգալու պարտության դառը հիասթափությունը կամ վրեժխնդրության ծարավը . մկնիկի մեկ հարվածը լուծում է բոլոր խնդիրները: Եվ կարևոր չէ , որ տնային աշխատանքները արված չեն , ընտանիքի ու ընկերների հետ անցկացրած ժամանակը ավելի ու ավելի է քչանում , կարևորը բազմադեմ , բազմապիսի ու բազմախոստում 0-ներն ու 1-երն են` իրական աշխարհի առավել գայթակղիչ ու գունագեղ փոխարինողները:

Վիրտուալ խաբկանքի զոհ են ոչ մի այն երեխաները , այլև բազմաթիվ դպրոցականներ ու ուսանողներ: Վերջիններիս ավելի շատ են իրենց թակարդը գցում ժամանակակից սոցիալական ցանցերը` Faceebook-ը, odnoklassniki-ն , twitter-ը և այլն: Սոցիալական ցանցերում գնալով ավելի են շատանում ամբողջ օրը համակարգչային էկրանին գամված դեռահասների նմանատիպ ստատուսները` «Մեկդ ասեք,որ դուրս գամ Facebook-ից , ինչ կլինի…» , «հենց հիմա դու՛րս արի Facebook-ից » և կամ «Թե ասա լիքը գործ ունես , ինչ եկար ու թթվեցիր Facebook-ում» և այլն: Որպես կանոն` համակարչի էկրանից սոցիալական սոցիալական ցանցամոլությամբ տառապողներին փրկում է մարդկային բնական պահանջներից ամենահիմնականը` սուր քաղցը: Քաղցի բնական ազդակը ստանալուց հետո միայն դեռահասը դադարում է «refresh» անել Facebook-ի հիմնական էջը նոր տեղեկացումների կամ ընկերներից նորություններ ստանալու ակնկալիքով ,իսկ քաջ , հաղթանդամ ու դիվանագետ զինվորը մի պահ վայր է դնում իր զենքերը: Վերջապես սեղմվում են կախարդական «quit» և «turn off» կոճակները և , ո՜վ հրաշք , Facebook-ի «profile picture» ժպտերես ու գեղեցկադեմ աղջիկը կամ տղան, օրորվելով մոտենալով հայելուն , տեսնում է մի գունատ կերպարանք`կարմիր աչքերով ու աչքերի ներքևը գծագրվող սև պարկերով , իսկ հաղթանդամ հերոսը վերածվում է մի վտիտ ու թուլակազմ տղայի` չարված տնային աշխատանքների բեռը ուսին:

Ի վերջո ինչո՞վ են սոցիալական ցանցերը այդպես գրավում օգտագործողներին: 19-ամյա Գևորգյան Տաթևիկի կարծիքով դրանք օգնում են մարդկանց արտահայտվել , կիսել իրենց լավ կամ վատ տրամադրությունները:

«Օրինակ երբ մի պրոբլեմ եմ ունենում,-ասում է նա,- ստատուս գրելը կամ անծանոթներին պատմելը շատ ավելի հեշտ է»:

Իսկ 20-ամյա Սոնա Ավետիսյանի կարծիքով սոցիալական ցանցերից ավելի արագ, էժան ու հեշտ շփվելու միջոց մարդը դեռ չի հնարել:

«Պատկերացրեք, թե տղայի համար որքան ավելի ծախսատար և դժվար կլիներ աղջկան պարզապես հաճոյախոսելը (սրճարանային ծախս, կոմպլեքսներ, կաշկանդող հայացքներ...) : Իսկ այստեղ` մի հատ like, ու ամեն ինչ ասված է»:

«Սոցիալական ցանցերը գրավում են իրենց անմիջականությամբ,-կարծում է 19-ամյա Տաթևիկ Ստեփանյանը,- եթե մարդու աչքերի մեջ նայելով չես կարող վատը ասել , դրա միջոցով կասես: Բացի այդ , սոցիալական ցանցերը շատ հարմարավետ ու բազմաֆունկցիոնալ են , միաժամանակ կարող ես լինել մի քանի կայքերում կամ խոսել մի քանիսի հետ: Հնարավոր է նաև շփումը համակցել խաղերի կամ զվարճալի հարցումների հետ:»

Ըստ հոգեբան Պ. Կարապետյանի` սոցիալական ցանցերը և վիրտուալ խաղերը հաճախ ինքնահաստատման , իհարկե նաև ինքնախաբեության միջոց են: Իրական աշխարհում իր ուժերի վրա ոչ այնքան վստահ անհատը փորձում է կարևորել իր սեփական եսը վիրտուալ աշխարհում:

«Օրինակ բարդույթներ ունեցող տղան կամ աղջիկը, ով խնդիրներ ունի իրական շփումներում , հեռակա և անանուն հաղորդակցության ժամանակ իրեն շատ ավելի վստահ է զգում»,-ասում է Պ.Կարապետյանը:

Ու թեև շատերն են հասկանում , որ վիրտուալ աշխարհը միայն խաբկանք է` թեկուզ և գեղեցիկ ու հրապուրիչ , երբեմն դժվար է դառնում դրա թակարդը չընկնելը: Լավագույն լուծումը թերևս «ոչ ինտերնետին» կամ «ոչ համակարգչին» կարգախոսներով շաբաթներ կամ ամիսներ հայտարարելն է: Հենց կլանիչ հրեշը վերածվում է կահույքի մի մասի , կյանքը սկսում է ցույց տալ նոր գույներ ու երանգներ: Նախկին համակարգչամոլ երեխան կամ դեռահասը սկսում է ավելի շատ ժամանակ անցկացնել իր ընտանիքի անդամների, ընկերների հետ , սկսում է ավելի ակտիվ կյանք վարել , այցելել թատրոններ , զվարճանքի վայրեր , մի խոսքով , շուտով բոլորովին էլ չի զգում ալտերնատիվ իրականության կարիքը , որը թեև արկածներով լի է ու զարմանահրաշ , իրականում ոչ այլ ինչ է ,եթե ոչ 0-ների ու 1-երի նախապես լավ կշռադատված դասավորություն:

Wednesday, August 31, 2011




The Armenian


(retold and translated from Armenian famous writer Derenik Demirchyan's article “Hay"

Can you figure out who an Armenian is? What a strange , mysterious creature he is ,how deceptive… He has a restless face , you can't portray it.

By quantity Armenians are almost the smallest nation , by suffering- the largest. Armenia's position is the most unfavorable one , but the Armenians adhered it most stubbornly. However hopeless seemed his future , the Armenian kept hopping . Two things that the Armenian has never faced in life are Luck and Despair.

Now look at this porter. What's this? A mountain of weight on his back , aching badly.... So much strength , so much diligence... All for gathering some money to go and open a shop, just because he wants to be the head of his own bread and business and not somebody's servant. And being an Armenian is already being an Owner.

Crazy and humble like his Davit Sasunci* ,an Armenian is just as suddenly rebellious and brave. When the great danger comes, he suddenly becomes a hero and а furious dragon . He is generally kind , once you caress him , you can then rob him . An Armenian has a talent of making people hate him . If he quarrels with somebody , he is rancorous like a camel. Every Armenian has got an Armenian with whom he is an enemy till death.

Wherever there is a revolution, there Armenians are present. An Armenian is an extremist. Though he has seen the most terrible of all massacres, he hasn’t gained the lesson of the past.

Want to know the best feature of the Armenian? It is the most forgiving nation in the world . It doesn't like to be touched , approached and even be loved. An Armenian is alone ,kind and freedom-loving.

It seems to me that deep within the Armenian’s heart a big wound is hidden and this is the wound of an eagle who has been taken down from high mountains. It flounders, falls on the stone , garbage , gets dirty and the wings get broken. You give him some food ,it doesn't take. It doesn't love neither slavery nor happiness , prefers suffering and freedom instead.

An Armenian is spleenful but doesn’t have stingy hatred , which is an unknown feeling to high mountains . It is the deep sorrow of the captive eagle inside his heart. This is Hayk* who has been deprived of the only condition of his life _ freedom.

“I don’t want anything from you” he says to his offenders “ take away your captivity , your happiness , go and live cheerfully in peace. If you love life , I love something more important and that is Freedom”

*David Sasunci - the main hero of Armenians’ most belovedepos “Sasna Crer”

*Hayk- the ancestor of all Armenians ,a famous Armenian hero who gave his name to the nation (Hayk-Hayastan)


Monday, June 20, 2011

William Saroyan: the man with the heart in the Highlands



The writer and the man , the son of an Armenian immigrant family

William Saroyan was born in 1908 , in Fresno , California, to immigrant parents who were among those who fled the Turkish persecution of Armenians in Bitlis.

During the Ottoman Empire’s fierce program against the Armenians during World War 1, America welcomed many Armenian immigrants and refugees.

Among them was Saroyan’s family . The Saroyans settled in Fresno – a place which is now widely associated with the name of the great america-armenian writer , William Saroyan.

Getting to know Saroyan as a Universal writer…

My acquaintance with William Saroyan’s works started from “The Human comedy”- a simple yet wonderful story of a family , whose each member sees life in his own way and tries to explore and understand it with the touching curiosity of a child.

Then came the turn of other stories and plays - “The time of your life’’(1939 ,winner of the New York Drama Critics' Circle and the Pulitzer Prize for Drama) , “My name is Aram”(1940) The Daring Young Man on the Flying Trapeze”(1935) , “The Summer of the Beautiful White Horse ”, “My Heart is in the Highlands”(1939) … and in each of them I was thrilled and excited to find the same wonderful childish curiosity about life, the same funny yet serious Saroyan who writes simple things in a simple manner and makes you feel a part of the universe.

In the book ‘’The Man and the Writer Remembered’’(1987) edited by Leo Hamalian , I found this amazing and quite precise description of Saroyan’s charm,

Saroyan doesn’t very often write stories; he just writes. He takes nothing for granted . If you are depressed or ill or broke , you pick him up and he does you good.

When Saroyan writes about a car salesman , he is writing about every car salesman in the world starting from Henry Ford. And when he is writing tragedy it is comic and when comic it is tragic- only even more tragic.”(Jack Trevor Story )

Saroyan as an Armenian writer

We are a product of two things well-known and established by everybody . The inherited and the environment. I am an American by environment . I am an Armenian , that’s who I am”

William Saroyan

Even from his first works Saroyan shows his Armenian soul, his dedication and love to Armenian roots and the lost homeland , starting from Fresno stories (depicting the immigrant armenians’ life and culture in Fresno ) up to his posthumously published plays (An Armenian Trilogy, edited by Dickran Kouymijian).

In one of Saroyan’s short stories ‘The Summer of the Beautiful White Horse’ the hero steals the white horse belonging to a neighbor and denounces any concern or anxiety the latter shows with the theft of his horse:

‘‘It’s no harm. What is the loss of a horse? Haven’t we all lost the homeland? What is this crying over a horse?”

“My Heart’s in the Highlands” is another of the works that reflects Saroyan’s yearning for his ancestral homeland. Though the setting is American and the main hero misses Scotland’s Highland’s , it’s Armenian pain and yearning that inspired Saroyan.

In the book “The man and the writer remembered” the author hints to seek the charm of Saroyan’s writings in his Armenian roots.

Saroyan created lyric characters that epitomized so brilliantly what was lacking in American society of that time- spontaneity , sincerity , warmth of feeling so characteristic to the Armenians’’

Apparently, Saroyan himself had the same approach to the true soul and heart of his writings. When in May 25 , 1975, Paris , Saroyan was asked

‘How much did your ‘Armenianism’ help you in shaping your being and writing?’

The answer was:

I am unable to conceive my identity apart from being Armenian. It is as central as the spark of life from the beginning. It is a part of me .I could never live not being Armenian , because of the fact that’s what I am. If somebody came today to me and said ‘Mr . Saroyan, there has been a terrible mistake , your father and your mother both were Turks , and you also are a turk ’. I would repudiate that . It could not enter into my being , because if it had been let’s say genetically possible , the life that supplemented that genetic falsehood would turn out to be a falsehood

And also…

I am not a very good student. I don’t know cultures historically and in terms of scholarship. I know them by living only . And so the answer to that question is: my debt to Armenia and therefore all Armenians is incalculable. It is enormous , that’s what it is.”

During his lifetime and the entire creative path Saroyan was always discussing and debating about Armenian-Turkish relations , the return of lost Armenian lands , and questions such as , What do Armenians want ? Who is an Armenian? Why is an Armenian? Do you like being an Armenian?

In one of last works – ‘Harach’ Saroyan makes his last attempt to express his message to all Armenians to endure , survive , flourish . It also affords Armenians , especially in the diaspora , a way to perpetuate the cultural heritage passed on to them through centuries :

“Who shall remember us if we don’t ? Who shall remember the Armenians if they don’t remember themselves?”

In “Enhale and Exhale’’ Saroyan once more expresses his deep pride for being an Armenian, for the wonderful strength of his nation , its stubbornness , the unique capacity of surviving and maintaining its traditions, cheerfulness and love.

“I should like to see any power of the world destroy this race , this small tribe of unimportant people , whose wars have all been fought and lost ,whose structures have crumbled , literature is unread , music is unheard , and prayers are no more answered. Go ahead . Destroy this race. Destroy Armenia. See if you can do it .Send them into the desert without bread or water. Burn their homes and churches. Then see if they will not laugh, sing and pray again. For when two of them meet anywhere in the world , see if they will not create a New Armenia’’

Being deeply honest , sincere and touching , none of Saroyan’s works is addressed to Armenians only (even the ones about Armenia). His heroes use their “Armenianism” merely as a way to look at life, see it in a different shade , in warm and pure colors . This is why every nation , every human being in general , always finds a part of himself in Saroyan’s heroes . This is why Saroyan never fails to find a way up to your heart.

Saroyan’s selected sayings and quotes

Babies who have not yet been taught to speak any language are the only race of the earth, the race of man: all the rest is pretence, what we call civilization, hatred, fear, desire for strength.

Seventy Thousand Assyrians 1934

I cannot see the war as historians see it. I see the war as death in one form or another for men dressed as soldiers, and all the men who survived the war, including myself,
I see as men who died with their brothers, dressed as soldiers. There is no such thing as a soldier.
I see death as a private event, the destruction of the universe in the brain and in the senses of one man, and I cannot see any man's death as a contributing factor in the success or failure of a military campaign.

The Resurrection Of A Life 1935

I love Armenian people - all of them. I love them because they are a part of the enormous human race, which of course I find simultaneously beautiful and vulnerable.

First Visit to Armenia 1935

There is a small area of land in Asia Minor that is called Armenia, but it is not so. It is not Armenia.
It is a place. There are only Armenians, and they inhabit the earth, not Armenia, since there is no Armenia.
There is no America and there is no England, and no France, and no Italy. There is only the earth.

Inhale and Exhale 1936

Good people are good because they've come to wisdom through failure.

My Heart's in the Highlands 1939

I have made a fiasco of my life, but I have had the right material to work with.

My Heart's in the Highlands 1939

In the time of your life, live-so that in that good time there shall be no ugliness

or death for yourself or for any life your life touches.

Seek goodness everywhere, and when it is found, bring it out of its hiding place and let be free and unashamed.

Place in matter and in flesh the least of the values, for these are the things that hold death and must pass away.

Discover in all things that which shines and is beyond corruption.

Encourage virtue in whatever heart it may have been driven into secrecy and sorrow

by the shame and terror of the world.

Ignore the obvious, for it is unworthy of the clear eye and the kindly heart.

Be the inferior of no man, nor of anyman be the superior.

Remember that every man is a variation of yourself.

No man's guilt is not yours, nor is any man's innocence a thing apart.

Despise evil and un godliness but not men of un godliness or evil.

Have no shame in being kindly or gentle.

In the time of your life, live....so that in that wondrous time you shall not add to the

misery and sorrow of the world, but shall smile to the infinite delight and mystery of it.

The Time of Your Life 1939

You must remember always to give, of everything you have. You must give foolishly even.

You must be extravagant. You must give to all who come into your life.

Then nothing and no one shall have power to cheat you of anything, for if you give to a thief,

he cannot steal from you, and he himself is then no longer a thief.

And the more you give, the more you will have to give.

The Human Comedy 1943

Nothing good ever ends.

If it did, there would be no people in the world - no life at all, anywhere.

And the world is full of people and full of wonderful life.

The Human Comedy 1943